ดัดแปลงสภาพรถ แค่ไหนต้องขอและไม่ต้องขอกรมขนส่ง

ดัดแปลงสภาพรถแบบไหนบ้างเข้าข่ายต้องแจ้งขออนุญาตที่กรมการขนส่งบางบก แบบไหนดัดแปลงสภาพรถได้โดยไม่ต้องแจ้ง รวมถึงขั้นตอนการยื่นขออนุญาตต้องทำอย่างไรบ้าง

ตามระเบียบกรมการขนส่งทางบก การแก้ไขเพิ่มเติมหรือดัดแปลงสภาพรถที่จดทะเบียนไว้ อาจส่งผลต่อความปลอดภัยของผู้ใช้รถใช้ถนนทั้งในแง่ร่างกายและจิตใจ อีกทั้งยังอาจนำไปสู่การกระทำผิดอื่น ๆ ดังนั้น หากมีทำการดัดแปลงสภาพรถยนต์ หรือมอเตอร์ไซค์ ในส่วนที่กำหนด เจ้าของรถจะต้องแจ้งขออนุญาตต่อนายทะเบียน แต่การดัดแปลงสภาพรถแบบไหนต้องขอหรือไม่ต้องขออนุญาตมีอะไรบ้าง และถ้าต้องขอมีขั้นตอนการดำเนินการอย่างไร ไปดูกันเลย

การแก้ไขดัดแปลงสภาพรถที่ต้องแจ้งขออนุญาตต่อนายทะเบียน จะต้องเป็นการแก้ไขเปลี่ยนแปลงตัวรถหรือส่วนใดส่วนหนึ่งของรถให้ผิดไปจากรายการที่ได้จดทะเบียนไว้ ได้แก่

• เปลี่ยนเครื่องยนต์

• เปลี่ยนชนิดเชื้อเพลิง

• ดัดแปลงตัวถังรถ

• ดัดแปลงระบบรองรับน้ำหนัก ระบบกันสะเทือน (เช่น เสริมแหนบ โหลดเตี้ย ยกสูง เปลี่ยนถุงลมเป็นสปริง หรือสปริงเป็นถุงลม)

• ติดตั้งโครงหลังคา หรือโครงเหล็กด้านข้างรถ

• ฝาปิดด้านท้ายติดตั้งอุปกรณ์ทุ่นแรงเพื่อยกสิ่งของ

• ดัดแปลงระบบบังคับเลี้ยว หรือระบบขับเคลื่อน

• เปลี่ยนสีรถ

ส่วนการดัดแปลงสภาพรถที่ไม่ต้องแจ้งขออนุญาต จะเป็นการติดตั้งอุปกรณ์ตกแต่ง หรืออุปกรณ์อำนวยความสะดวกต่าง ๆ ที่เป็นการเสริมอุปกรณ์เพียงเล็กน้อย โดยไม่ทำให้สภาพของรถเปลี่ยนแปลงไป หากขนาดและตำแหน่งในการติดตั้งเหมาะสม และมีความแข็งแรงปลอดภัยในการใช้งาน รวมทั้งไม่ก่อให้เกิดอันตรายแก่ร่างกายและจิตใจผู้อื่น เช่น

• แร็คหลังคา

• โรลบาร์

• กันชน

• สปอยเลอร์

• พื้นรองกระบะ

การดัดแปลงสภาพรถโดยไม่ได้รับอนุญาต ปรับไม่เกิน 2,000 บาท และไม่เกิน 5,000 บาท หากเป็นรถขนส่ง

ขั้นตอนการแจ้งขออนุญาตทำได้ทั้ง 2 แบบ คือ ขออนุญาตก่อนแก้ไขดัดแปลงสภาพรถ และ ขออนุญาตหลังแก้ไขดัดแปลงสภาพรถ โดยการแจ้งขออนุญาตทั้ง 2 แบบ การดำเนินการจะแบ่งเป็น 2 ส่วน คือ ส่วนตรวจสภาพรถ และ ส่วนของงานทะเบียน ดังนี้

ส่วนตรวจสภาพรถ

กรณีแจ้งขออนุญาตก่อนแก้ไขดัดแปลงสภาพรถ (สำหรับการดัดแปลงที่กระทบต่อความมั่นคงปลอดภัย เช่น โครงแชสซีส์ ตัวถัง ระบบบังคับเลี้ยว ระบบกันสะเทือน และช่วงล้อ)

1. ยื่นคำขอพร้อมเอกสาร

2. ตรวจสอบเอกสาร / ถ่ายภาพรถ / ลอกเลขตัวถังเก็บไว้เป็นหลักฐาน

3. หากไม่มีปัญหาเรื่องความมั่นคงแข็งแรงจะให้ยื่นขออนุญาตใช้รถ โดยจะมีการตรวจสอบเอกสารและตรวจสภาพรถอีกครั้ง เพื่อยื่นขอแก้ไขรายละเอียดในการจดทะเบียน (ลงเล่ม) ในส่วนของงานทะเบียนต่อไป

กรณีแจ้งขออนุญาตหลังแก้ไขดัดแปลงสภาพรถ

1. ยื่นคำขอพร้อมเอกสาร

2. ตรวจสอบเอกสาร / ตรวจสภาพรถ

3. หากผ่านการตรวจสอบจะทำการบันทึกข้อมูลการตรวจสภาพรถ เพื่อยื่นขอแก้ไขรายละเอียดในการจดทะเบียน (ลงเล่ม) ในส่วนของงานทะเบียนต่อไป

4. หากไม่ผ่านการตรวจสอบจะมีการแจ้งข้อบกพร่องและคืนเรื่อง

ส่วนงานทะบียน

1. ยื่นคำขอพร้อมเอกสาร

2. เจ้าหน้าที่ตรวจสอบเอกสารหลักฐานประกอบและคำขอ พร้อมผลการตรวจสภาพ

3. หากเข้าข่ายต้องชำระภาษีสรรพสามิตและมีหลักฐานการชำระภาษีแล้ว หรือไม่ต้องชำระภาษีสรรพสามิต เจ้าหน้าที่จะทำการบันทึกรายละเอียดการดัดแปลงลงเล่ม

4. ชำระค่าธรรมเนียมและรับเล่มทะเบียนคืน

กรณียังไม่ยื่นภาษี ให้จัดทำหนังสือนำส่งเอกสารหลักฐานไปยังสำนักงานสรรพสามิตพื้นที่ หรือกรมสรรพสามิต ทางไปรษณีย์แบบลงทะเบียนตอบรับ

การแจ้งดัดแปลงสภาพรถเพื่อเปลี่ยนแปลงรายการที่จดทะเบียนในเล่มทะเบียน หรือการขออนุญาตใช้รถที่ทำการแก้ไขเพิ่มเติมหรือดัดแปลง ต้องยื่นใบคำขอแก้ไขเพิ่มเติมรายการในทะเบียนรถพร้อมเอกสารหลักฐาน ดังนี้

1. บัตรตัวประชาชนเจ้าของรถ

2. กรณีนิติบุคคล ใช้หนังสือรับรองนิติบุคคลและเอกสารประจำตัวของกรรมการผู้มีอำนาจลงนามของนิติบุคคล พร้อมหนังสือมอบอำนาจและเอกสารประจำตัวผู้มอบอำนาจและผู้รับมอบอำนาจ (ถ้ามี)

3. เล่มทะเบียนตัวจริง

4. รายละเอียดของการแก้ไขเพิ่มเติมหรือดัดแปลง

5. หลักฐานการได้มาของชิ้นส่วนอุปกรณ์ที่นำมาเปลี่ยนและเอกสารหลักฐานอื่น ๆ เช่น ใบรับรองการนำเข้ากรณีเป็นชิ้นส่วนที่นำเข้าจากต่างประเทศ ใบเสร็จรับเงินค่าเครื่องยนต์ อุปกรณ์ต่าง ๆ และใบเสร็จรับเงินค่าทำสี ค่าดัดแปลงรถ เป็นต้น

กรณีรถที่บริษัทประกันภัยชดใช้ค่าสินไหมทดแทนและเข้าถือสิทธิแทนผู้เอาประกันภัย ให้แนบเอกสารหลักฐานเพิ่มเติม ดังนี้

1. สำเนาบันทึกประจำวันแจ้งความเกี่ยวกับการเกิดอุบัติเหตุ

2. ภาพถ่ายความเสียหายของรถที่เกิดอุบัติเหตุทั้ง 4 ด้าน

3. บันทึกถ้อยคำเจ้าของรถรับรองเป็นหลักฐานว่าเป็นการซ่อมแซมหรือแก้ไขดัดแปลงจากรถคันเดิมจริง

4. หนังสือบันทึกรับรองสภาพความเสียหายจากบริษัทผู้รับประกันภัย

สำหรับการแก้ไขเพิ่มเติมส่วนควบ หรืออุปกรณ์สำหรับรถ หรือการดัดแปลงรถ หรือการเพิ่มสิ่งหนึ่งสิ่งใดเข้าไป ซึ่งอาจก่อให้เกิดอันตรายแก่ร่างกายหรือจิตใจของผู้อื่น เจ้าของรถต้องแจ้งยื่นขออนุญาตแก้ไขเพิ่มเติมหรือดัดแปลง ก่อนดำเนินการ และต้องแนบเอกสารหลักฐานเพิ่มเติม ดังนี้

1.  หนังสือรับรองความมั่นคงแข็งแรงของรถและส่วนควบหรือเครื่องอุปกรณ์ของรถจากผู้ได้รับใบอนุญาตประกอบวิชาชีพวิศวกรรมควบคุม สาขาวิศวกรรมเครื่องกล ระดับสามัญวิศวกรขึ้นไป

2. แบบแปลนและรายการคำนวณ พร้อมด้วยรายละเอียดการตรวจสอบในส่วนที่มีการแก้ไขเพิ่มเติมหรือดัดแปลง ของผู้ได้รับใบอนุญาตประกอบวิชาชีพวิศวกรรมควบคุม สาขาวิศวกรรมเครื่องกล ระดับสามัญวิศวกรขึ้นไป

3. ภาพถ่ายตัวรถทั้ง 4 ด้าน ระบุวันเวลา ก่อน ระหว่าง และหลังดำเนินการแก้ไขเพิ่มเติมหรือดัดแปลงรถ รวมทั้งภาพถ่ายอุปกรณ์ส่วนควบของรถที่จะทำการแก้ไขเพิ่มเติมหรือดัดแปลง

4. หนังสือรับรองของสถาบันหรือหน่วยงานที่กรมการขนส่งทางบกขอความร่วมมือให้ทำการตรวจสอบ กรณีมีการแก้ไขเพิ่มเติมหรือดัดแปลงแชสซีส์ หรือห้องโดยสาร

5. ภาพถ่ายวิศวกรที่ถ่ายคู่กับรถในระหว่างทำการควบคุมดูแลการแก้ไขเพิ่มเติมหรือดัดแปลงรถ โดยต้องบันทึกวัน-เวลาให้ปรากฏในภาพถ่าย

อย่างไรก็ตาม การยื่นแจ้งดัดแปลงสภาพรถที่อาจมีผลต่อความมั่นคงปลอดภัยในบางกรณีอาจต้องใช้หลักฐานเพิ่มเติมในกรณีดังต่อไปนี้

1. กรณีการตรวจสอบเบื้องต้นไม่สามารถยืนยันความถูกต้องแท้จริงของรถได้ ต้องใช้หนังสือยืนยันผลการตรวจพิสูจน์รถจากสำนักงานพิสูจน์หลักฐานตำรวจ สำนักงานตำรวจแห่งชาติ 

2. กรณีที่มีความสงสัยที่มาของชิ้นส่วนอุปกรณ์ ต้องมีหลักฐานการตรวจสอบดัชนีของหายจากกองทะเบียนประวัติอาชญากร สำนักงานตำรวจแห่งชาติ

3. กรณีที่มีการแก้ไขเพิ่มเติมหรือดัดแปลงรถ ในลักษณะที่ไม่สามารถพิสูจน์ได้ว่าเป็นรถคันเดียวกันกับที่จดทะเบียนไว้แล้ว ต้องใช้หนังสือยืนยันความถูกต้องแท้จริงตัวรถของผู้ผลิตหรือประกอบรถ

4. กรณีที่เข้าตามหลักเกณฑ์ที่ต้องเสียภาษี หรือหลักฐานการได้รับยกเว้นภาษี ต้องมีหลักฐานการเสียภาษีสรรพสามิต

5. หลักฐานอื่นตามที่ระบุไว้ในการแก้ไขเพิ่มเติมหรือดัดแปลงรถแต่ละกรณี

ทั้งนี้ สำหรับการดัดแปลงสภาพรถทั่วไป มีทั้งต้องแจ้งและไม่ต้องแจ้งขออนุญาตกรมการขนส่งทางบก และกรณีที่การดัดแปลงนั้นไม่กระทบต่อความมั่นคงปลอดภัยจะมีขั้นตอนไม่ยุ่งยาก แต่หากต้องการดัดแปลงส่วนใดของรถที่กระทบต่อความปลอดภัยต้องแจ้งขออนุญาตกับกรมการขนส่งทางบกก่อนเท่านั้น

• เล่มเขียวมอเตอร์ไซค์หาย ทำใหม่ใช้เอกสารอะไรบ้าง

• ใบโอนลอยรถมอเตอร์ไซค์ คืออะไร หาจากไหนได้บ้าง